Chcesz się nauczyć koreańskiego? Pierwszym krokiem jest nauczenie się hangulu, czyli koreańskiego alfabetu. To bardzo prosty i logiczny system pisma, więc nie musisz zapamiętywać tysięcy znaków jak w chińskim czy japońskim. W tym poście znajdziesz wszystko co musisz wiedzieć o hangulu- poszczególne litery, zasady układania sylab i słów oraz ich wymowę. Na koniec zdradzę Ci też moją ulubioną metodę na przyjemną i efektywną naukę koreańskiego alfabetu 🙂
Krótko o historii
Hangul został stworzony w XV wieku za panowania króla Sejonga, władcy królestwa Joseon, znajdującego się na terenach współczesnej Korei. Wcześniej przez około 1000 lat dominującym systemem pisma była hanja, czyli znaki chińskie zaadaptowane do języka koreańskiego. Hanja jest niezwykle skomplikowanym systemem pisma i większość społeczeństwa nie potrafiła się nią posługiwać. Król Sejong postanowił stworzyć prosty alfabet, którego mogliby się nauczyć ludzie ze wszystkich klas społecznych. W ten sposób powstał hangul.
Przez długi czas koreańskie elity nie chciały zaakceptować hangulu, traktując go jako pismo pospólstwa. Dopiero w wieku XX hangul ostatecznie wyparł znaki chińskie i stał się podstawowym systemem pisma w Korei.
W Korei Północnej hanja została oficjalnie zakazana w 1949 roku. W Korei Południowej hanja jest czasami wykorzystywana w mediach czy w nazwach restauracji. Większość młodszego pokolenia Koreańczyków zna jedynie jej niektóre podstawowe znaki.
Alfabet, trochę inny niż łaciński
Tak jak wspomniałem wcześniej, hangul jest alfabetem. Podobnie jak alfabet łaciński, jest to zestaw liter, które łączą się ze sobą w słowa. We współczesnym hangulu używa się 24 podstawowych liter, w tym 14 spółgłosek i 10 samogłosek. Dodatkowo mamy jeszcze 16 liter złożonych, 5 spółgłosek i 11 samogłosek.
Alfabet koreański, poza innymi literami, różni się też od naszego sposobem ich łączenia. W hangulu litery tworzą bloczki o kształcie kwadratu, każdy bloczek odpowiada jednej sylabie. Zamiast stawiać litery jedna za drugą, koreańskie litery „nakłada się” na siebie w taki sposób, że tworzą sylaby.
Na przykład:
| 한 | 가 | 얼 | 두 | 많 |
| (han) | (ka) | (ol) | (tu) | (man) |
W każdym bloczku (sylabie) może się znaleźć od jednej do czterech liter. Słowa to po prostu połączone ze sobą bloczki sylab (albo jeden bloczek w przypadku słowa jednosylabowego)
Na przykład:
| 달 | 사람 | 가까이 | 시작하다 |
| tal (księżyc) | saram (człowiek) | kakkai (blisko) | sidżakhada (zaczynać) |
| jedna sylaba | dwie sylaby | trzy sylaby | cztery sylaby |
Samogłoski
Przejdźmy teraz do omówienia poszczególnych liter. Przedstawię je po kolei wraz z wymową. Na pierwszy ogień idą samogłoski. Przydatne jest rozróżnienie ich na „leżące” i „stojące”. Ma to znaczenie w budowie sylaby, o czym opowiem później.
Samogłoski „leżące”
| ㅡ | ㅜ | ㅠ | ㅗ | ㅛ |
| y | u | ju | pomiędzy o i u, wymawiamy z zaokrągleniem warg | poniędzy jo i ju, wymawiamy z zaokrągleniem warg |
Samogłoski „stojące”
| ㅏ | ㅑ | ㅓ | ㅕ | ㅣ | ㅔ | ㅖ | ㅐ | ㅒ |
| a | ja | o | jo | i | e | je | e | je |
Jak widzisz, głoski e i je pojawiły się dwukrotnie. W przeszłości litery ㅔ oraz ㅐ były wymawiane trochę inaczej. Do dzisiaj wiele podręczników uczy nieznacznie innej wymowy, ale w praktyce Koreańczycy (szczególnie młodsze pokolenie) nie różnicują pomiędzy nimi, więc nie musisz się przejmować :). Wystarczy, że zapamiętasz je jako dwie litery wymawiane jak „e”. Można to porównać do „u” i „ó” w języku polskim. Obie litery wymawiamy tak samo. Analogiczna sytuacja jest z ㅖ oraz ㅒ, które są samogłoskami złożonymi powstałymi na bazie wyżej wymienionych dwóch liter. Obie wymawia się tak samo: jak „je”.
Pozostało nam jeszcze 7 samogłosek złożonych:
| ㅚ | ㅟ | ㅢ | ㅘ | ㅝ | ㅙ | ㅞ |
| łe | łi | yi | ła | ło | łe | łe |
Tym razem mamy aż trzy samogłoski o identycznej wymowie. ㅚ, ㅙ oraz ㅞ wymawiamy jak „łe”.
Spółgłoski
Samogłoski za nami, czas na spółgłoski. Zacznijmy od 14 podstawowych:
| ㄱ | ㄴ | ㄷ | ㄹ | ㅁ | ㅂ | ㅅ | ㅈ | ㅊ | ㅋ | ㅌ | ㅍ | ㅎ | ㅇ |
| k | n | t | l | m | p | s | cz | ć | k* | t** | p*** | h | ng**** |
Mamy także 5 spółgłosek złożonych:
| ㄲ | ㄸ | ㅃ | ㅉ | ㅆ |
| k wymawiane z naciskiem | t wymawiane z naciskiem | p wymawiane z naciskiem | cz wymawiane z naciskiem | podwójne s; ss |
Rozróżnienie wymowy niektórych spółgłosek podstawowych oraz złożonych może na początku wydawać się trudne. W tym filmiku prowadzący bardzo dobrze tłumaczy różnice pomiędzy nimi.
Tworzenie prostych sylab
Sylaby jednoliterowe
Poznaliśmy już wszystkie litery, czas na tworzenie sylab! Zacznijmy od sylab złożonych z jednej samogłoski. Żeby utworzyć taką sylabę, musimy postawić znak ㅇ przed samogłoską. Jest to ten sam znak, który na końcu sylaby działa jako spółgłoska „ng”. Postawiony przed samogłoską jest niemy.
W tym momencie przydaje się rozróżnienie na „leżące” i „stojące” samogłoski, o którym wspomniałem wcześniej. W połączeniu z „leżącą” samogłoską, znak ㅇ umieścimy nad nią.
Na przykład:
| 우 | 오 | 유 | 요 | 으 |
W połączeniu z samogłoską „stojącą” znak ㅇ postawimy obok niej.
Na przykład:
| 아 | 어 | 이 | 애 | 에 |
Sylaby dwuliterowe
Znaku ㅇ nie stawiamy przed samogłoską jeśli występuje ona w sylabie po spółgłosce.
Tworzenie połączeń spółgłoska + samogłoska jest bardzo proste, wystarczy tylko pamiętać różnice w budowie sylab ze spółgłoskami „leżącymi” i „stojącymi”.
| 두 | 구 | 노 | 브 | 뮤 |
| ㄷ+ㅜ | ㄱ+ㅜ | ㄴ+ㅗ | ㅂ+ㅡ | ㅁ+ㅠ |
| 나 | 저 | 개 | 리 | 세 |
| ㄴ+ㅏ | ㅈ+ㅓ | ㄱ+ㅐ | ㄹ+ㅣ | ㅅ+ㅔ |
Bardziej złożone sylaby
Sylaby z trzecią i czwartą literą tworzy się przez dodanie ich do dolnej części sylaby.
Na przykład:
| 간 | 멍 | 둘 | 는 | 샡 | 안 | 울 | 온 | 익 | 응 |
| kan | mong | tul | nyn | set | an | ul | un (o/u) | ik | yng |
| ㄱ+ㅏ+ㄴ | ㅁ+ㅓ+ㅇ | ㄷ+ㅜ+ㄹ | ㄴ+ㅡ+ㄴ | ㅅ+ㅐ+ㅌ | 아+ㄴ | 우+ㄹ | 오+ㄴ | 이+ㄱ | 으+ㅇ |
Zbiegi spółgłoskowe
W koreańskim jest 11 zbiegów spółgłoskowych, czyli złączeń dwóch spółgłosek, które mogą wystąpić tylko na końcu sylaby, w jej dolnej części.
Są to:
| ㄳ | ㄵ | ㄶ | ㄺ | ㄻ | ㄼ | ㄽ | ㄾ | ㄿ | ㅀ | ㅄ |
Ich wymowa może czasami być podstępna i będzie zależała od tego co następuje w kolejnej sylabie. Na pocieszenie powiem, że większość z nich pojawia się w koreańskim bardzo rzadko, a najlepiej uczy się ich wymowy na przykładzie konkretnych słów, w których występują.
Niektóre często używane słowa, w których możemy znaleźć zbieg spółgłoskowy to:
| 많다 | 앉다 | 읽다 | 짧다 | 삶 | 없다 |
| manta | anta | ikta | czalbta | salm | opta |
| być dużo | siadać | czytać | krótki | życie | nie mieć, nie znajdować się |
Najważniejsze zasady wymowy
Udźwięcznienie
Hangul nie jest trudny, ale trzeba pamiętać o kilku zasadach związanych z wymową.
Litery ㄱ, ㄷ, ㅂ, ㅈ udźwięczniają się jeśli znajdują się w środku wyrazu. Oznacza to po prostu, że ich wymowa zmienia się w następujący sposób:
| ㄱ | ㄷ | ㅂ | ㅈ |
| k–>g | t–> d | p–>b | cz–>dż |
Na przykład:
가게 (sklep) wymawiamy jako „kage”. Pierwsza litera ㄱ jest na początku słowa, więc wymawiamy ją jak ‚k”, druga jest wewnątrz słowa, więc udźwięcznia się do „g”.
닫아 (zamykać, odmienione nieformalnie) wymawiamy jako „tada”, zasada jak wyżej.
잡아 (łapać, odmienione nieformalnie) wymawiamy jako „czaba”.
글자 (litera) wymawiamy jako „kyldża”.
Ponadto litera ㄹ udźwięcznia się z „l” do „r” jeśli znajduje się pomiędzy samogłoskami.
Np. 다리 (noga) wymawiamy jako „tari” 가루 (proszek) jako „karu”.
Wymowa spółgłosek na końcu wyrazu
Niektóre spółgłoski wymawia się w szczególny sposób kiedy znajdują się w dolnym segmencie sylaby (na końcu słowa).
ㄱ, ㅋ oraz ㄲ na końcu słowa wymawiamy jak „k”, ale dźwięk jest urwany. Brzmi to tak jakbyśmy nie wymówili tej litery do końca, ale zatrzymali się w trakcie.
ㄷ, ㅅ, ㅈ, ㅊ, ㅌ, ㅎ orazㅆ na końcu słowa wymawiamy jak „t”, dźwięk jest ucięty podobnie jak przy wcześniej omawianych literach.
ㅂ, ㅍ na końcu słowa wymawiamy jak „p”, znowu dźwięk jest ucięty.
Ćwicz hangul z K-popem
Wiesz już wszystko o hangulu, teraz pozostało tylko ćwiczyć! Świetną metodą jest słuchanie piosenek koreańskich i czytanie ich tekstu. Na tym kanale YouTube możesz znaleźć masę piosenek K-popowych z tekstem w hangulu oraz po angielsku. Przeczytaj najpierw wers piosenki w hangulu, a później puść ten fragment i sprawdź czy wykonawcy wymawiają słowa tak samo jak Ty. Nie przejmuj się na razie znaczeniem wyrazów, na to przyjdzie czas później :). Powtarzaj tę metodę z kolejnymi wersami i innymi piosenkami a w mgnieniu oka opanujesz hangul i koreańską wymowę.
Za Tobą pierwszy krok w nauce koreańskiego! Jeżeli masz jakieś pytania lub wątpliwości, zostaw komentarz, a ja chętnie odpowiem :). Jeżeli chcesz się nauczyć rozmawiać z Koreańczykami w naturalny sposób, zapraszam Cię na prywatne zajęcia online.
PO KOREAŃSKU 